Kopalnia skamielin w Messel

Kopalnia skamielin w Messel – dawna kopalnia odkrywkowa łupków bitumicznych koło miejscowości Messel, w powiecie Darmstadt-Dieburg w Hesji w Niemczech. Jedno z najbardziej znanych na świecie stanowisk paleontologicznych typu Konservat-Lagerstätte. W łupkach bitumicznych występują bardzo dobrze zachowane skamieniałości ssaków, ptaków, gadów, ryb, owadów i roślin z eocenu (datowanych na około 47 mln lat). Zespół skamieniałości wyróżnia się także dużą różnorodnością (ponad tysiąc gatunków). Podczas gdy większość znajdowanych w świecie skamieniałości zawiera jedynie fragmenty szkieletów, w złożach Messel zachowały się kompletne okazy z piórami, sierścią, a nawet i z zawartością żołądka. Najsłynniejszą skamieniałością wydobytą na terenie kopalni Messel są szczątki pierwotnego konia Hyracotherium. Kolejnymi unikatowymi znaleziskami są szczątki gatunku Darwinius masillae – wczesnego ssaka naczelnego z rodziny Notharctidae oraz Messelornis cristata – wymarłego ptaka z rodziny Messelornithidae.