Heerlijkheid Schaumburg

De heerlijkheid Schaumburg was een heerlijkheid binnen het Heilige Roomse Rijk. De heerlijkheid was niet bij een kreits ingedeeld.De burcht en de heerlijkheid Schaumburg bij Balduinstein in Rijnland-Palts waren evenals Limburg an der Lahn aan het eind van de twaalfde eeuw in het bezit van de graven van Leiningen. Via Lisa van Leiningen, die in 1197 gravin van Schaumburg werd genoemd, kwam een deel van het graafschap aan de graven van Nassau en door haar dochter een deel aan de graven van Virneburg. De rechten van Virneburg gingen sinds de vijftiende eeuw verloren. Verder waren als erfgenamen van de graven van Leiningen gerechtigd de heen van Isenburg in 1232 en in de dertiende eeuw ook de graven van Dietz en Weilnau.Het aandeel van Isenburg-Limburg werd in 1266 een leen van het keurvorstendom Keulen en kwam in 1271 aan de heren van Westerburg. Zij werden in 1279 beleend en verwierven in 1328 van het Rijk het gerecht Habenscheid. De heren van Westerburg waren al in de vijftiende eeuw de enige heerser in burcht en heerlijkhheid. Zij verpandden dit bezit echter verschillende malen.Sinds 1547 was Schaumburg de zetel van een afzonderlijke tak Leiningen-Westerburg-Schaumburg. De graven verkochten in 1656 de burcht en de heerlijkhheid aan de weduwe van graaf Peter Melander van Holzappel.Door het huwelijk van dochter Elizabeth Charlotte van Holzappel met Adolf van Nassau-Dillenburg kwamen het graafschap Holzappel en de heerlijkheid Schaumburg in het bezit van een zijtak van Nassau-Dillenburg tot 1676/1707. Vervolgens kwamen ze aan een zijtak van Anhalt-Bernburg: Anhalt-Bernburg-Schaumburg.