Sint Petruskerk / Grote kerk Sittard

De Grote Kerk heet voluit Sint-Petrus'Stoelte Antiochië en is gewijd aan de apostel Petrus. Rond het jaar 1000 stond hier al een zaalkerkje. De huidige kerk is in hoofdzaak gebouwd vanaf de 14e tot midden 16e eeuw in een regionale gotische stijl, de Maaslandse gotiek. De kerk diende zowel als kapittelkerk als als parochiekerk. et schip en de beide zijbeuken van de huidige Grote Kerk dateren waarschijnlijk uit het laatst kwart van de 14e eeuw. Het dwarsschip en de eerste twee traveeën van het koor zijn in de eerste helft van de 15e eeuw opgetrokken terwijl de fraaie koorsluiting rond 1500 wordt gedateerd. In de loop van de tijd leed het gebouw vaak en veel door brand en verwaarlozing en eind 19e eeuw heeft architect Pierre Cuypers nog een aantal aanpassingen aangebracht. Zo zijn de luchtbogen aan de buitenzijde van het schip toegevoegd door Cuypers. Deze architect wilde namelijk zoveel mogelijk aansluiten aan de Franse voorbeelden en ging daarbij voorbij aan de regionale varianten van de gotiek. In deze re3gio bouwde men het schip van een kerk niet veel hoger dan de zijbeuken. Daardoor is de zijdelingse druk zo beperkt dat luchtbogen niet nodig zijn. Maar dat geldt ook voor de loze waterspuwers van Cuypers: ook deze zijn alleen maar voor de sier aangebracht. De hoofdopzet van de kerk is een kruisvorm: een breed, vrij laag schip met lagere zijbeuken en een dwarsschip dat even hoog is als het schip.Dit oudste gedeelte van de kerk vertoont alle kenmerken van de Maaslandse gotiek: gedrongen hardstenen pilaren met eenvoudige kapitelen, schalken die langs de schipwand naar boven doorlopen, grote muurvlakken met een schijntriforium en kleine bovenramen in het middenschip. De koorafsluiting dateert duidelijk uit de periode van de late gotiek. De muuropeningen werden zo groot mogelijk gemaakt waardoor grote glas-in-loodramen konden worden gerealiseerd ; zo is een zeer licht koor ontstaan. De gewelfconstructies van de viering, het koor en de veelhoekige koorafsluiting zijn vrij ingewikkeld maar desondanks zeer vakkundig uitgevoerd. De koorbanken dateren uit het begin van de 15e eeuw en behoren tot de oudste van ons land.